Cultuurgoederen, voorwerpen met een bijzondere historische of culturele waarde, mogen veelal alleen met een vergunning uit de Europese Unie worden uitgevoerd. Of een vergunning nodig is, hangt vooral af van de waarde en de ouderdom van het goed dat u wilt uitvoeren. Voor verzending van cultuurgoederen binnen de EU hoeft geen vergunning te worden aangevraagd.
Daarvoor kunnen wel andere beperkingen gelden.
Meer informatie is ook te vinden in de brochure van de Inspectie over de in- en uitvoer van cultuurgoederen.
Vergunningplichtige goederen
Er zijn 15 categorieën cultuurgoederen, van schilderijen tot boeken en van foto’s tot vervoermiddelen. Komt een voorwerp in zo’n categorie boven een bepaalde waarde en ouderdom, dan is een vergunning verplicht.
De waarde- en ouderdomsdrempels kunnen per categorie verschillen. In veel gevallen gaat het om voorwerpen ouder dan vijftig of honderd jaar met een minimale waarde van ten minste €15.000, -. Voor sommige categorieën, zoals archeologische voorwerpen of archiefstukken, geldt alleen een ouderdomsdrempel. Dergelijke goederen zijn vergunningplichtig ongeacht hun waarde.
Een overzicht van de categorieën is te vinden in Verordening 116/2009, bijlage 1.
Soorten uitvoervergunningen
In Nederland worden twee soorten uitvoervergunningen gehanteerd: de standaardvergunning en de Specifieke Open Vergunning. In de meeste gevallen is de standaardvergunning van toepassing.
De standaardvergunning kan zowel tijdelijk zijn als definitief. Alleen op basis van een definitieve vergunning kan het goed een permanente bestemming buiten de EU krijgen. Bijvoorbeeld als de uitvoer plaatsvindt ten behoeve van verkoop of schenking. Als de goederen daarentegen na een bepaalde tijd weer dienen terug te keren, bijvoorbeeld in geval van tentoonstelling of restauratie, vraagt u een tijdelijke vergunning aan.
De standaardvergunning is eenmalig te gebruiken binnen een jaar na afgifte. Wilt u hetzelfde goed nogmaals uitvoeren of vindt de uitvoer niet binnen een jaar plaats, dan dient een nieuwe vergunning te worden aangevraagd.
Als een bepaald cultuurgoed gedurende een bepaalde periode vaker achtereen uitgevoerd moet worden omdat het herhaaldelijk in een derde land wordt gebruikt, dan is de Specifieke Open Vergunning (SOV) een optie. Bijvoorbeeld voor een muziekinstrument waarmee wereldwijd wordt opgetreden. Met een SOV kan een cultuurgoed gedurende vijf jaar onbeperkt uit- en weer worden ingevoerd. Definitieve uitvoer is op basis van een SOV niet mogelijk.
Verzending binnen de EU
Verzending van cultuurgoederen uit Nederland naar andere EU-lidstaten kan zonder vergunning plaatsvinden zolang zij niet uit de EU worden uitgevoerd. Wel kan het zijn dat voor die verzending bijzondere toestemming nodig is. Zie voor meer informatie over in Nederland beschermde cultuurgoederen. Zie ook Teruggave.
Vergunning aanvragen
Een vergunning voor uitvoer uit de EU kan worden aangevraagd bij de Centrale Dienst In- en Uitvoer van de Douane (CDIU).
Vergunningaanvragen worden beoordeeld door de Inspectie. Bij die beoordeling let de Inspectie erop dat geen goederen worden uitgevoerd die in Nederland beschermd zijn. Ook toetst de Inspectie of het goed tot het beschermde nationale bezit van een andere EU-lidstaat behoort, en of de verzending naar Nederland rechtmatig was. De aspecten die de Inspectie in haar beoordeling betrekt, zijn uitgewerkt in een beslisschema.
Voor een juiste beoordeling van de vergunningaanvraag dient voldoende informatie over de cultuurgoederen te worden meegestuurd. Vooral documentatie over de herkomst van het goed is daarbij van belang. Bijvoorbeeld de gegevens van vroegere eigenaars, aankoopbewijzen, (verkoop‑)catalogi en eerder afgegeven exportcertificaten.
