Teruggave van archeologische cultuurgoederen aan Egypte
Op vrijdag 23 augustus jl. zijn drie archeologische voorwerpen officieel overgedragen aan Egypte. De drie archeologische voorwerpen, die onrechtmatig zijn uitgevoerd uit Egypte, konden worden overgedragen dankzij de gezamenlijke inspanningen van de Nederlandse politie, het Openbaar Ministerie, de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed, het ministerie van Buitenlandse Zaken en diverse Egyptische en Nederlandse experts. Alle voorwerpen zijn door hun houders vrijwillig afgestaan voor teruggave.
Overdracht aan de Egyptische ambassadeur door de Nationale Politie en Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed.
Zijne Excellentie Hatem Elsayed Mohamed Kamaleldin, de ambassadeur van Egypte in Nederland, nam de cultuurgoederen in ontvangst van Laurens Schouten, hoofdinspecteur Erfgoed van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed en van Maurice Stevens, Portefeuillehouder kunst en erfgoed gerelateerde criminaliteit Nationale Politie. Bij de overdracht was Dewi van de Weerd, ambassadeur voor internationale culturele samenwerking van ministerie van Buitenlandse Zaken, aanwezig. Deze teruggave symboliseert de nauwe samenwerking tussen Nederlandse en Egyptische autoriteiten om cultureel erfgoed te beschermen en te behouden.
Achtergrond van de teruggave
De voorwerpen zijn afkomstig uit verschillende onderzoeken. Twee voorwerpen, een shabti voor Ipethemetes uit Thebe, uit de 26e dynastie (ca. 664-525 v.Chr) en een schildering van de godin Isis uit de Romeinse periode (ca. 30 v.Chr.- 642 n.Chr.), zijn illegaal uit Egypte uitgevoerd na 2014. Dankzij onderzoek door de Nederlandse politie werden deze voorwerpen ontdekt bij een Nederlandse handelaar. Na overleg werden deze voorwerpen vrijwillig afgestaan aan de Nederlandse overheid. Deze voorwerpen zijn nu door de Inspectie teruggegeven aan Egypte, in overeenstemming met het UNESCO-verdrag 1970. Een derde voorwerp, een gemummificeerd hoofd uit ca. 170-45 v.Chr., was lange tijd in het bezit van een Nederlandse verzamelaar. Van dit voorwerp is uit piëteit geen foto beschikbaar. Na contact met de politie heeft de erfgenaam van de verzamelaar afstand gedaan van het voorwerp en ingestemd met de teruggave.
Cultureel erfgoed in Egypte
Deze archeologische objecten zijn belangrijk voor het Egyptische culturele erfgoed. Egypte, een van de oudste beschavingen ter wereld, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot rond 3300 v.Chr. Het land bezit een schat aan cultureel erfgoed, waaronder stèles, papyri met magische teksten, beschilderde mummiekisten, sieraden en beeldhouwwerken. Bekend zijn de bijzondere grafmonumenten met piramides in Memphis en Saqqara. Door deze rijkdom aan voorwerpen is het land ook kwetsbaar voor illegale opgravingen, diefstal en plundering. Internationale samenwerking is essentieel om deze dreigingen tegen te gaan en om onrechtmatig uitgevoerde voorwerpen terug te kunnen geven aan het land van herkomst. Bij twee voorwerpen die zijn overgedragen, gaf de herkomstinformatie belangrijke aanwijzingen voor de onrechtmatige uitvoer uit Egypte.
Het belang van bescherming van cultureel erfgoed
De bescherming van cultureel erfgoed is essentieel voor het behoud van de geschiedenis en identiteit van een land. Egypte is net als Nederland partij bij het UNESCO-verdrag 1970 en heeft veel nationale wetgeving ter bescherming van het eigen culturele erfgoed. Het UNESCO-verdrag 1970 vraagt van aangesloten landen om preventieve maatregelen te nemen tegen illegale uitvoer, internationaal samen te werken bij de bestrijding van illegale handel en om internationale teruggave te bevorderen.
In Nederland werken douane, de politie en Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed nauw samen om dit doel te bereiken. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is betrokken bij de teruggave vanwege diplomatieke aspecten en internationale samenwerking. Daarnaast bieden musea en universiteiten expertise bij het bepalen van de authenticiteit en cultuurhistorisch belang van voorwerpen. Deze teruggave bekrachtigt de gezamenlijke inspanningen om nationaal erfgoed te beschermen en om internationale verdragen na te leven, zodat erfgoed behouden blijft voor toekomstige generaties.